Składniki mineralne (mikroelementy i makroelementy, które będę charakteryzował) są niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. To pierwiastki jakie zostają po mineralizacji tkanek. Podobnie jak witaminy spełniają one liczne funkcje fizjologiczne oraz nie dostarczają energii. Powinny znaleźć się w diecie człowieka, w przeciwnym razie wystąpią niedobory i związane z nimi problemy zdrowotne (np. niedokrwistość przy braku żelaza, hipokalcemia – brak wapnia, osłabienie mięśni – niedobór magnezu).
Składniki mineralne znajdują się nie tylko w żywności (również w wodzie, napojach, soli kuchennej), ale także w organizmie człowieka. Jest on zbudowany z tlenu, węgla, wodoru i azotu. Pomijając wspomniane składniki podstawowe, najwięcej pod względem ilościowym jest wapnia i fosforu. Pierwiastki takie jak jod i miedź, znajdują się w ciele w śladowych ilościach. Składników mineralnych w organizmie człowieka jest około kilkudziesięciu.
Składniki mineralne w organizmie człowieka ulegają nieustannej wymianie. Tracimy je w moczu, kale, pocie, dlatego musimy na bieżąco uzupełniać ich straty. W żywności występują składniki wpływające korzystnie, jak i niekorzystnie na przyswajalność minerałów np. witamina C ułatwia wchłanianie żelaza, z kolei nadmiar błonnika w diecie absorpcje utrudnia.
Inne czynniki mające wpływ na wykorzystanie makroelementów i mikroelementów to: wiek, płeć, stan fizjologiczny, choroby, stres, forma chemiczna pierwiastka, skład diety, ilość minerału, jakość trawienia i wchłaniania, obecność pożądanej mikroflory przewodu pokarmowego, całościowy stan odżywienia organizmu.
Warto pamiętać, że nadmiar mikroelementów i makroelementów nie jest korzystny dla zdrowia. Powinny mieć to na uwadze w szczególności osoby przyjmujące suplementy diety.
Podział składników mineralnych na makroelementy i mikroelementy
Składniki mineralne można dzielić według różnych kryteriów np. ze względu na spełniane funkcje: budulcowa – spełnia ją około połowa składników mineralnych w ciele człowieka budując np. paznokcie, zęby, kości (wapń, fosfor, fluor, magnez, siarka), udział w budowie krwinek czerwonych, hemoglobiny (żelazo, miedź, kobalt) wpływające na równowagę kwasowo – zasadową (sód, chlor, potas), odgrywające rolę regulującą w procesach metabolicznych (miedź, żelazo, cynk, jod, kobalt).
Inna rola składników mineralnych, to: wpływ na działanie układu nerwowego i mięśniowego, udział w przenoszeniu tlenu, wchodzą w skład hormonów, enzymów, płynów ustrojowych, komórek, białek, witamin. Najwięcej składników mineralnych znajduje się w kościach i zębach. Łącznie stanowią kilka procent (około 4 %) masy ciała dorosłego człowieka. Nadmiar składników mineralnych może być wydalany lub magazynowany w ustroju.
Pod względem ilościowym mówimy o mikroelementach (pierwiastkach śladowych, ultraśladowych) których norma spożycia, zapotrzebowanie jest mniejsze niż 100 mg/dobę. Występują w ilości mniejszej niż 0,01% masy ciała. Zapotrzebowanie na makroelementy jest większe od 100 mg/dobę oraz zawartość m.c. przekracza 0,01%.
W nawiasach kwadratowych [ ] znajduje się norma spożycia dla zdrowej osoby dorosłej. Bardziej szczegółowe dane znajdziesz klikając w poszczególne pierwiastki.
Makroelementy
- wapń Ca [1000 – 1200 mg]
- fosfor P [700 mg]
- magnez Mg [310 – 420 mg]
- potas K [3500 mg]
- sód Na [1500 mg – 2000 mg]
- chlor Cl [2300mg]
- siarka S [nie ustalono normy spożycia].
Mikroelementy
- żelazo Fe [10 – 18 mg]
- cynk Zn [8 – 11 mg]
- miedź Cu [0,9 mg]
- mangan Mn [1,8 – 2,3 mg]
- jod I [150 µg]
- fluor F [3 – 4 mg]
- selen Se [55 µg]
- molibden Mo [około 50 – 65 μg]
- kobalt Co
- chrom Cr [około 20 – 40 μg].
*Nauka nie stoi w miejscu, badania trwają cały czas, zatem ilość powyższych pierwiastków (w przyszłości) może ulec zmianie.
