Witamina B5 (kwas pantotenowy) należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Powszechnie występuje w żywności, stąd rzadko kiedy obserwuje się niedobory. Ponadto organizm człowieka potrafi samemu ją wytwarzać. Proces ten zachodzi w przewodzie pokarmowym, pod wpływem drobnoustrojów (flory jelitowej). Niestety ilość powstającej witaminy B5 jest niewielka, ponadto nie do końca wiadomo, w jakim stopniu jest wykorzystywana przez organizm.
Witamina B5 jest mało toksyczna. Nawet dawki dochodzące do 2 gramów na dobę nie powodują negatywnych skutków zdrowotnych. W czasie obróbki kulinarnej obserwuje się straty witaminy dochodzące do kilkudziesięciu procent. Wchłanialność z pożywienia jest na poziomie około 40 – 60 %.
Funkcje
- składnik koenzymu A (CoA)
- ma wpływ na przemiany energetyczne w organizmie
- bierze udział w utlenianiu kwasów tłuszczowych, reakcjach związanych z metabolizmem tłuszczów, węglowodanów i białek
- uczestniczy w syntezie niektórych witamin, hormonów, cholesterolu, neuroprzekaźników, kwasów tłuszczowych, przeciwciał
- prawdopodobnie wykazuje pozytywny wpływ u osób z chorobą Huntingtona.
Niedobór i nadmiar witaminy B5
Niedobory witaminy B5 spotykane są bardzo rzadko, zazwyczaj u osób niedożywionych, o złym stanie odżywienia, z zaburzeniami przewodu pokarmowego, nadużywających alkohol, chorych na gruźlice oraz z neurodegeneracją. Trudno je rozpoznać, a jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest tzw. zespół pieczenia stóp (część kończyny dolnej ulega mrowieniu, drętwieniu, paleniu).
Inne symptomy: zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego (częste infekcje), spadek masy ciała oraz spowolniony wzrost, zmiany chorobowe na skórze, nudności, drażliwość, zmęczenie, brak łaknienia, problemy: z włosami, gojeniem ran, ze snem, z czuciem rąk i nóg, bóle głowy, nieprawidłowości w pracy: układu nerwowego, mięśniowego, przewodu pokarmowego.
Nadmiar
Nie stwierdzono toksyczności nawet przy znacznym przekroczeniu normy spożycia. Megadawki mogą spowodować tylko łagodne dolegliwości żołądkowe.
Zapotrzebowanie
Normę spożycia wyrażono w mg/osobę/dobę.
- niemowlęta: 2 – 3 mg
- dzieci 1 – 9 lat: 4 mg
- dziewczęta i chłopcy 10 – 18 lat: 4 – 5 mg
- kobiety i mężczyźni: 5 mg
- kobiety w ciąży: 6 mg
- kobiety karmiące piersią: 7 mg.
Gdzie występuje witamina B5?
Witamina B5 występuje w wielu artykułach spożywczych, a jej bogatym źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego. Dużo kwasy pantotenowego znajduje się w suchych nasionach roślin strączkowych (np. w takich jak: fasola, groch, ciecierzyca, soczewica), pełnoziarnistych produktach zbożowych, zielonych warzywach liściastych, wyciągach z drożdży. Kwas pantotenowy występuje również w mleku i jego przetworach, owocach i warzywach.
