Normy żywienia

Normy żywienia opracowywane są przez ekspertów poszczególnych państw. Mogą się różnić w zależności od kraju. W Polsce aktualnie obowiązujące normy zostały wydane przez NIZP-PZH. Dzięki nim dowiadujemy się ile powinniśmy dostarczyć do organizmu energii i składników odżywczych. W ten sposób możemy przeciwdziałać powstawaniu niedoborów pokarmowych oraz unikać negatywnych skutków zdrowotnych nadmiernej podaży żywności. Znajomość norm jest niezbędna w pracy wielu specjalistów m.in. dietetyków. Umożliwiają im układanie w pełni zbilansowanych diet.

Normy opracowywane są dla osób: zdrowych (osoby chore nie powinny w 100% na nich polegać), grup populacyjnych (gdzie uwzględnia się wiek, płeć, stan fizjologiczny). Dla osób (dorosłych) o prawidłowej masie ciała (a nie rzeczywistej). BMI od 18,5 do 24,99 kg/m². Masę ciała ustalono na podstawie badań różnych grup populacji, siatek centylowych. Normy podają wartość spożycia składników odżywczych dla jednej osoby w przeciągu doby.

Niektóre składniki nie muszą być spożywane w podanych ilościach każdego dnia, ponieważ mają zdolność do magazynowania się w tkankach organizmu. Ten sam produkt w zależności od wielu czynników, może mieć różny skład chemiczny. Niewłaściwie przechowywane warzywa mogą zawierać zdecydowanie mniej wartości odżywczych. Dlatego normy zakładają ustaloną jakość żywności.

Normy ustalone są na różnych poziomach, w zależności od pokrycia zapotrzebowania osób należących do danej grupy populacji. Wyróżniamy:

• średnie zapotrzebowanie AR (Average Requirement) lub EAR (Estimated Average Requirement) – adekwatne dla połowy osób w grupie
• poziom średniego zapotrzebowania na energię EER (Estimated Energy Requirement)
• zalecane spożycie RDA (Recommended Dietary Allowance) – pokrywa zapotrzebowanie prawie wszystkich osób w grupie (około 97 – 98 %)
• spożycie referencyjne PRI (Population Reference Intakes) lub RI (Reference Intakes ranges for macronutrients – referencyjne zakresy spożycia makroskładników) – wystarczające dla wszystkich osób w grupie
• najniższy poziom spożycia LTI (Lower Threshold Intake) – to granica poniżej której, u prawie wszystkich osób w grupie będą występować niedobory, zaburzenia spowodowane niewystarczającym spożyciem składników odżywczych
• wystarczające spożycie AI (Adequate Intake) – stosowane wtedy, kiedy nie można obliczyć PRI lub nie można ustalić EAR, RDA
• górny tolerowany poziom spożycia UL (Tolerable Upper Intake Level) – jeżeli go nie przekroczymy, to nie wystąpią niekorzystne skutki zdrowotne u prawie wszystkich osób w danej grupie. UL nie jest normą żywieniową. Nie powinien być przekraczany.
• bezpieczne spożycie (Safe intake) – stosowany wtedy, kiedy nie można ustalić UL
• poziom spożycia związa­ny z obniżeniem ryzyka rozwoju chorób przewlekłych – Chronic Disease Risk Reduction Intake (CDRR).

Aktywność fizyczna – PAL

W normach na energię możecie się spotkać ze współczynnikiem aktywności fizycznej PAL (Physical Activity Level). Wyróżniamy 3 poziomy aktywności fizycznej. PAL dla osób dorosłych:

• mała aktywność fizyczna, PAL od 1,40 do 1,69
• umiarkowana od 1,70 do 1,99
• duża od 2,00 do 2,40.